De Tandwielenfabriek – Amsterdam

Alleen al het feit dat de tandwielenfabriek er nog stond maakte het gebouw bijzonder. De architectuur had geen monumentale waarde. Plannen voor nieuwbouw van ontwikkelaars werden steeds door buurtbewoners tegengehouden. Met behoud van de unieke sfeer is het gebouw nu getransformeerd tot 12 woningen. De woningen, rug aan rug georganiseerd, hebben elk hun eigen entrée aan de straat. Waar vroeger de schuifdeuren zaten, zijn grote schuifhekken gemaakt van geperforeerd staal, waarvan het patroon geïnspireerd is op een oude foto van het fabrieksinterieur. Voor ieder hek is een andere foto gebruikt. Achter deze hekken gaan loggia’s schuil, die fungeren als besloten voortuintjes, waar fietsen gestald kunnen worden, en waar de voordeuren zich bevinden. Binnen valt de hoogte van de ruimte en het overvloedige daglicht op, dat via de dakramen binnenvalt. Het introverte karakter is de grote kwaliteit van deze woningen – juist in het drukke centrum. Het ontwerp kent een heldere tweedeling. De entrée, wc en installaties zijn in een zone gebundeld, met de slaapkamers en het dakterras op de (nieuwe) verdiepingsvloer. De rest van de ruimte is ‘fabriek’ gebleven door hem open te laten, met de stalen spanten – simpelweg schoongeborsteld – in het zicht. De casco’s worden door de bewoners zelf ingevuld. Aan de buitenzijde is zo min mogelijk veranderd; in feite zijn er alleen zeven extra openingen in de gevel gezaagd, in aanvulling op de vijf bestaande schuifdeuren. Ramen die niet langer noodzakelijk zijn, zijn afgestreken met cement; als ‘littekens’ die de herinnering aan het verleden levend houden. En dan de Nieuwe Jonkerstraat 52: opdrachtgevers Livia en Jair Cruger wilden het interieur wat materialisering en detaillering betreft laten aansluiten bij het gebouw. Een entresol is gemaakt in de hoge ruimte als toekomstige kamer voor hun pasgeboren kind en kan in de toekomst eenvoudig voorzien worden van wanden. Naar de twee verdiepingen zijn trappen van staal. De trappen moesten het centrale element in het interieur worden waarbij ze geen concessie wilden doen ten gunste van gebruik of veiligheid. De andere verdieping heeft een kleine kinderkamer, toilet, badkamer en een ouderslaapkamer.