Beschuitstoren – Wormer

De Stichting Beschuitstoren heeft als doel de Beschuitstoren te herbouwen en een stukje cultuurhistorie terug te geven aan de gemeenschap. De toren kenmerkt een belangrijk stuk historie van Wormer/Jisp ten tijde van de walvisvaart en de beschuitbakkerij-industrie. In de hoogtij dagen (1580-1680) waren zo'n 150 stuks beschuitbakkerijen aanwezig die tweebacks-biscuit (lange tijd houdbare scheepbeschuit) bakten. Deze werden met schepen/schuiten naar tal van plaatsen in ons land vervoerd, in het bijzonder naar de beschuitmarkten in Amsterdam voor o.a. schepen die naar Oostzee, Indië (VOC) en Brazilië voerden. Bijna 30 molens in Wormer en omliggende dorpen hadden volop werk om de bakkerijen van het nodige meel te voorzien.

Het bakken van de beschuiten vond grotendeels plaats in houten gebouwen. Om brand te voorkomen werd op 20 december 1605 door het gemeentebestuur besloten dat tussen 18.00-24.00 uur de vuurplaatsen van de ovens gedoofd moesten blijven om oververhitting te voorkomen. Nadat eerst de nachtwaker de tijdsignalen kenbaar maakte met zijn radel door het dorp, gaf later de kerkklok dit aan. Echter, omdat in het westen van het dorp bij bepaalde windrichtingen de kerkklok niet goed te horen was, werd er in 1620 een extra losstaande klokkentoren gebouwd. Ten gevolge van een brand in deze toren werd in 1806 de oorspronkelijke torenspits vervangen door een houten splits. Op 21 maart 1896 besloot de gemeenteraad tot "verkoop ter amotie" in verband met bouwvalligheid en verloren functie.

FKG-architecten aan de Zaan heeft een plan ontworpen voor een exacte kopie van de laatste versie van de toren met daar achter een pakhuisachtige bebouwing (refererend aan de pakhuizen aan de Zaan) die verbonden is met de toren door een transparante verbindingsruimte. Beide onderdelen zijn ingetogen vormgegeven en gedetailleerd zodat de klokkentoren optimaal tot zijn recht komt. Kopieën van de oorspronkelijke siergevelstenen en de windvaan (afbeelding van "Vrouwe Fortuna") worden in de herbouw verwerkt. De huidige situering van de Beschuitstoren is iets oostelijker en naast de Dorpsstraat.

Het onderhavige project is in 2017 vergund en wordt in mei 2018 opgeleverd. De pakhuisachtige bebouwing krijgt op de begane grond een maatschappelijke/openbare functie en in de kapverdieping 3 sociale huurwoningen. Het geheel wordt gasloos gebouwd met gebruikmaking van warmtepompen en zonnepalen.