Nieuwbouw stolpboerderij Weltevreden – Purmer

Op 2 maart 2019 legde een grote brand de stolpboerderij aan de Oosterweg M in de Purmer geheel in as. In dezelfde nacht stonden 3 gezinnen op straat, een hele droevige gebeurtenis. In Noord-Holland staan ongeveer 5.500 stolpboerderijen en daarvan verdwijnen er 24 per jaar. De stolpboerderij hoort bij het Noord-Hollandse landschap en omgekeerd ontleent het landschap ook haar identiteit aan het kenmerkende silhouet van het piramidale dak aan de horizon. De stolp is een uniek woonwerkgebouw, met een prachtige constructie en per streek variaties op het type.

Maar wat is nu de opgave bij nieuwbouw van een stolpboerderij? Een reconstructie van bestaand? Veel nieuwe stolpboerdijen worden herbouwd en zijn eigenlijk altijd verwarrend: zichtbaar historiserend, onduidelijk in haar ontstaansgeschiedenis. De ontwerpopgave voor ‘deze Noord-Hollandse normaal stolp met dubbel vierkant‘ voor 3 gezinnen was spannend: Om het trauma van de brand om te zetten in een helend ontwerpproces en te ontdekken op welke wijze de typologie van de stolp inspirerend kan zijn bij een eigentijds ontwerp. We hebben in een aantal workshops met de bewoners deze opgave verkend.

De stolpboerderij leent zich goed voor 3 woningen onder één dak, rondom een gemeenschappelijk vierkant. De houten constructie en de ruimtelijke opbouw van lage zijkanten naar het hoge middendeel bleek uitnodigend voor de route binnen de woningen en het spel van daglicht en zichtlijnen. De grote verscheidenheid aan gevelopeningen van het woongedeelte, de koeienstallen, de werktuigen bleek uitnodigend om de drie huizen in verschillende eigenheid te verbinden met het landschap en het erf. Elke woning verschilt in metselwerkverband en in de detaillering. Historische elementen als de witte houten gevellijst zijn een opmaat geweest om door je oogharen de geschiedenis te lezen, maar van dichtbij verwonderd te zijn over de eigentijdse bouwwijze. De stolpboerderijen zijn gebouwen met grote oppervlakten en inhoud. De gebouwschil is duurzaam opgebouwd, de warmte-koude wordt uit de bodem gewonnen en de elektriciteit wordt uit het zicht op het klompenhok gewonnen. De erfinrichting is teruggebracht naar de oorspronkelijke situatie, met een bruggetje over de sloot, een boomgaard in de voortuin. Erfafscheidingen ontbreken, de drie gezinnen leven echt samen onder een dak.