2.1 Even voorstellen

De welstandscommissie Oostzaan is benoemd door de gemeenteraad en samengesteld uit ervaren en vakbekwame adviseurs met kennis die nodig is binnen de gemeente Oostzaan.

Het goed beoordelen van alle ruimtelijke aspecten van een initiatief of plan vraagt kennis, ervaring en vakmanschap. De adviseurs zijn specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw, cultuurhistorie en architectuur en zij zijn onafhankelijk ten opzichte van de gemeentelijke organisatie en het gemeentebestuur. In 2020 bestond de commissie uit de volgende adviseurs:

De commissie werd ondersteund door:

2.2 Werkwijze

De gemeente legt de plannen aan de commissie voor in een openbaar toegankelijke vergadering. Vanaf maart 2020 vonden deze vergaderingen voornamelijk digitaal plaats vanwege de coronacrisis. Niettemin is al het mogelijke gedaan om het openbare karakter van de vergadering in stand te houden. Initiatiefnemers en eventueel hun adviseur en/of ontwerper worden in de gelegenheid gesteld om via een videoverbinding het initiatief toe te lichten. Belanghebbenden en geïnteresseerden kunnen bij de gemeente verzoeken om de behandeling van de plannen te volgen en worden dan toegelaten. De vergaderdata voor uw gemeente vindt u via deze link.

De adviezen

Van elke planbehandeling, of dit nu gaat om een vergunningaanvraag of om een vooroverleg, stelt de commissie een advies op. We streven ernaar dat het advies begrijpelijk is voor iedereen; helder geschreven en zonder gebruik van onnodig jargon. Bovendien moet het advies juridisch houdbaar zijn. De gemeentelijke plantoelichter zorgt voor het openbaar maken en versturen van de adviezen naar het college, de aanvrager en eventuele andere belanghebbenden.

Planregistratiesysteem

In 2020 werd geëxperimenteerd met een nieuw door MOOI Noord-Holland ontwikkeld planregistratiesysteem, dat het digitaal werken nog verder verbetert. Dit nieuwe systeem draagt de naam MOOI DARS (Digitaal Advies Registratie Systeem). Alle gemeenten kunnen hier gebruik van maken, ook voor de plannen die ambtelijk beoordeeld worden. We nemen contact op wanneer uw gemeente aan de beurt is om over te stappen. MOOI Noord-Holland zal de gebruikers begeleiden bij de toepassing ervan.

In eerste instantie vervangt MOOI DARS het oude systeem wCorSys. Dat is een stap voorwaarts; hiermee wordt namelijk het werkproces voor u en voor ons verder geoptimaliseerd. Daarnaast is MOOI DARS voorbereid om in de nabije toekomst de adviesaanvraag en -terugkoppeling volledig te automatiseren. We hopen u in 2022 hierover te kunnen benaderen.

Preadviezen en vooroverleg

Veel plannen worden pas in het stadium van de vergunningverlening aan de commissie voorgelegd. Als het plan niet groot is, vaker voorkomt en de uitkomst van de behandeling geen verstrekkende gevolgen heeft, is dit meestal geen probleem. Bij omvangrijke of complexe initiatieven wordt de commissie bij voorkeur in een eerder stadium betrokken, bijvoorbeeld in de fase van schetsontwerp.

Intake- en omgevingstafel

Het zogenaamde vooroverleg vindt steeds vaker plaats in de vorm van ‘de intaketafel en/of de omgevingstafel’, een werkwijze die met name op de ‘buitenplanse’ initiatieven gericht is. De intake- en/of omgevingstafel wordt door alle betrokkenen – de commissie, initiatiefnemer en gemeentelijke diensten – vaak erg gewaardeerd. Het meedenken aan de ‘intaketafel’ door een commissielid zorgt voor aandacht voor omgevingskwaliteit op een vroeg moment in het planproces, geheel in de geest van de omgevingswet. Deze inbreng kan nog relatief eenvoudig worden meegenomen door de initiatiefnemer of ontwerper. Bovendien kan dit meedenken van nut zijn bij de afweging van de gemeente van een specifiek verzoek van een initiatiefnemer. In 2020 is de intaketafel regelmatig georganiseerd en bij elkaar gekomen, maar sinds eind 2020 zijn er nagenoeg geen intaketafels meer georganiseerd, vanwege het geringe aantal initiatieven. Het doel is om deze werkwijze, die een meer integrale en vooral inspirerende benadering mogelijk maakt, voort te zetten.

Gemandateerde commissie

Niet alle plannen worden door de voltallige commissie behandeld. Onder verantwoordelijkheid van de commissie worden de kleine bouwplannen of de plannen met geringe invloed op het publieke domein door Bart Duvekot als vaste gemandateerde van (of gemachtigde namens) de commissie, samen met de plantoelichter, beoordeeld. Deze digitale werkwijze is snel en efficiënt en levert de gemeente tijdwinst. In 2019 werd 68% van het totaal aantal behandelingen (94) op deze wijze beoordeeld en dit jaar is dat percentage opgelopen tot 71% van in totaal 124 planbehandelingen. Om op een laagdrempelige manier de kwaliteit van kleine plannen te bespreken en te verbeteren is een spreekuur ingesteld, waarbij initiatiefnemers rechtstreeks in gesprek kunnen gaan met Bart Duvekot en Sjaak Schavemaker of Wouter Kieft. Helaas was dit spreekuur op locatie in het corona-tijdperk lastig om te organiseren, maar initiatiefnemers zijn altijd van harte welkom in de tweewekelijkse digitale vergadering van de volledige commissie.

De geïsoleerde woningen in de Doctorsbuurt, een mooi resultaat

2.3 Beoordelingskaders

Het belangrijkste gemeentelijke beoordelingskader waar de commissie rekening mee houdt en waar de adviezen op gebaseerd worden is de nota Behoud dorpsaanzicht en openbare ruimte. Deze nieuwe, inspirerende nota is begint 2021 door de gemeenteraad als welstandsnota vastgesteld en vervangt daarmee de voormalige welstandsnota uit 2004. Via deze link kunt u deze nota voor uw gemeente inzien. De commissie is enthousiast over de bruikbaarheid van de nota Behoud dorpsaanzicht en openbare ruimte. De compacte opzet, de afbeeldingen en verduidelijking van de inrichtingsprincipes zijn ook voor initiatiefnemers verhelderend en inspirerend. Zo draagt deze nota bij aan de constructieve dialoog die we voeren met initiatiefnemers. De kaders maken duidelijk wat de gemeente wil bereiken met het kwaliteitsbeleid en bieden houvast bij de begeleiding en de beoordeling van plannen.

Ook bestaat er erfgoedbeleid. Via deze link kunt u lezen welk erfgoedbeleid uw gemeente voert. In veel gevallen is ook het bestemmingsplan en ander ruimtelijke ordeningsbeleid voor de commissie relevant. Het bestemmingsplan, met alle informatie op uw adres, kunt u vinden op de site www.ruimtelijkeplannen.nl.

De beoordelingskaders zijn naar onze mening goed toepasbaar, maar op deze plaats wil de commissie graag opnieuw pleiten voor een steviger beleid voor ‘het gebouwde erfgoed’. Het landschap is cultuurhistorisch waardevol en bepalend voor de identiteit van Oostzaan. De commissie is dan ook verheugd over de nieuwe nota Dorpsaanzicht en openbare ruimte waarin de kwaliteit van de linten naar een hoger plan is getild. ‘Streng waar het moet, losser waar het kan’ is het motto van deze nota. De landschappelijke kernkwaliteiten van Oostzaan, ‘het groene en blauwe karakter’ krijgt met deze nota aandacht. Er is alle begrip voor initiatiefnemers die hun woning willen vernieuwen en verduurzamen en daarom kiezen voor sloop en nieuwbouw van een meer moderne woning. Toch verdient ook de historische bebouwing, met name de Oostzaanse houtbouw meer bescherming om het van oorsprong agrarische karakter van Oostzaan herkenbaar te houden. Inmiddels zijn de mogelijkheden om deze Zaanse woningen aan de tand des tijds aan te passen verruimd. Wij denken graag mee hoe behoud en bescherming van de (Oost-)Zaanse houtbouw in het beleid verankerd zou kunnen worden en welke instrumenten de gemeente Oostzaan in kan zetten.

Deze Oostzaanse houten woning is inmiddels vernieuwd