Monument in Monnickendam

Het realiseren van een gemaal

Het huidige gemaal De Poel uit 1920 voldoet niet meer in de hedendaagse visie over klimaatverandering, vismigratie en zoetwaterbeheer en wordt daarom vervangen. Het gebouw blijft staan. Iets verderop aan de Waterlandse Zeedijk, aangewezen als provinciaal monument zal een nieuw gemaal gerealiseerd worden.

Het huidige gemaal De Poel uit 1920 voldoet niet meer in de hedendaagse visie over klimaatverandering, vismigratie en zoetwaterbeheer en wordt daarom vervangen. Het gebouw blijft staan. Iets verderop aan de Waterlandse Zeedijk, aangewezen als provinciaal monument zal een nieuw gemaal gerealiseerd worden.

De belangrijkste uitgangspunten voor het ontwerp zijn de landschappelijke inpassing in de monumentale zeedijk en de herkenbaarheid van het gebouw als utilitair bouwwerk. Het gemaal wordt daarom opgebouwd uit twee schijven die gefixeerd in het landschap liggen en daarmee verwijzen naar de waterbeheersingopgave.

De commissie heeft waardering voor het plan. Zij uit echter haar twijfel over de colonnade van stalen kolommen rondom het krooshek, een minder opvallend hekwerk zou de kracht van het ontwerp ten goede komen. Tevens heeft de commissie moeite met het gebruik van basalt. Basalt is een materiaal dat voornamelijk wordt geassocieerd met zeewering. Voor civieltechnische werken in een landschappelijke context en meer specifiek in monumentaal beschermde dijken zoals deze voormalige zeedijk, is het gebruik van roodbruine baksteen passender en wordt meer recht gedaan aan het traditionele materiaalgebruik in Waterland. Ook zal het gemaal door het gebruik van baksteen een relatie aangaan met het verderop gelegen gemaal de ‘Poel’. Tevens is het ontwerp van dit gemaal in haar vormconcept al voldoende herkenbaar eigentijds, zodat nadere duiding als gevolg van contrasterend materiaalgebruik het gebouw ongewenst zou verzelfstandigen. Het aangepaste plan kan op waardering van de commissie rekenen.

Eerste plan met een colonnade van stalen kolommen rondom het krooshek.
Laatste plan met een hekwerk van geperforeerd damwand. Beeld: Lievense WSP