Hoofdstuk 2

Commissie, werkwijze en beoordelingskaders

2.1 Even voorstellen

De Welstands- en Monumentencommissie is benoemd door de gemeenteraad en samengesteld uit ervaren en vakbekwame adviseurs met kennis die nodig is binnen de gemeente Edam-Volendam.

Het goed beoordelen van alle ruimtelijke aspecten van een initiatief of plan vraagt kennis, ervaring en vakmanschap. De adviseurs zijn specialisten op het terrein van landschap, stedenbouw, cultuurhistorie en architectuur en zij zijn onafhankelijk ten opzichte van de gemeentelijke organisatie en het gemeentebestuur. In 2020 bestond de commissie uit de volgende adviseurs:

Ir. Bastiaan Gribling
Stedenbouwkundige en voorzitter van de commissie
Ing. Nico Zimmermann
Architect en lid van de commissie
Rob de Vries
Architect en lid van de commissie
Ing. Hans Boonstra
Monumentendeskundige en lid van de commissie
Peter de Vries
Architect en als burgerlid in de commissie aanwezig namens de Vereniging Oud-Edam
Thames Zwarthoed
Ontwerper en als burgerlid in de commissie aanwezig namens de Vereniging Oud-Volendam.
Gerrit Kuijper
Als burgerlid in de commissie aanwezig namens de Historische Vereniging Zeevang

De commissie werd ondersteund door:

Renee Stroomer MA
Commissiecoördinator MOOI Noord-Holland
Marc Steur
Plantoelichter en beleidsmedewerker Bouwen & Milieu gemeente Edam-Volendam
Annelies Hoekstra
Beleidsmedewerker Omgevingsbeleid gemeente Edam-Volendam

2.2 Werkwijze

De gemeente legt de plannen aan de commissie voor in een openbaar toegankelijke vergadering. Vanaf maart 2020 vonden deze vergaderingen voornamelijk digitaal plaats vanwege de coronacrisis. Niettemin is al het mogelijke gedaan om het openbare karakter van de vergadering in stand te houden. Initiatiefnemers en eventueel hun adviseur en/of ontwerper worden in de gelegenheid gesteld om via een videoverbinding het initiatief toe te lichten. Belanghebbenden en geïnteresseerden kunnen bij de gemeente verzoeken om de behandeling van de plannen te volgen en worden dan toegelaten. De vergaderdata voor uw gemeente vindt u via deze link

Bij de grotere plannen is de stedenbouwkundige van de gemeente aanwezig en bij monumentenaanvragen is de beleidsmedewerker Monumenten aanwezig om de commissie te informeren. Dat gebeurt bij voorkeur in een zo vroeg mogelijk stadium.

De adviezen

Van elke planbehandeling, of dit nu gaat om een vergunningaanvraag of om een vooroverleg, stelt de commissie een advies op. We streven ernaar dat het advies begrijpelijk is voor iedereen; helder geschreven en zonder gebruik van onnodig jargon. Bovendien moet het advies juridisch houdbaar zijn. De gemeentelijke plantoelichter zorgt voor het openbaar maken en versturen van de adviezen naar het college, de aanvrager en eventuele andere belanghebbenden.

Planregistratiesysteem

In 2020 werd geëxperimenteerd met een nieuw door MOOI Noord-Holland ontwikkeld planregistratiesysteem, dat het digitaal werken nog verder verbetert. Dit nieuwe systeem draagt de naam MOOI DARS (Digitaal Advies Registratie Systeem). Alle gemeenten kunnen hier gebruik van maken, ook voor de plannen die ambtelijk beoordeeld worden. We nemen contact op wanneer uw gemeente aan de beurt is om over te stappen. MOOI Noord-Holland zal de gebruikers begeleiden bij de toepassing ervan.

In eerste instantie vervangt MOOI DARS het oude systeem CorSys. Dat is een stap voorwaarts; hiermee wordt namelijk het werkproces voor u en voor ons verder geoptimaliseerd. Daarnaast is MOOI DARS voorbereid om in de nabije toekomst de adviesaanvraag en -terugkoppeling volledig te automatiseren. We hopen u in 2022 hierover te kunnen benaderen.

Preadviezen

Veel plannen worden pas in het stadium van de vergunningverlening aan de commissie voorgelegd. Als het plan niet groot is, vaker voorkomt en de uitkomst van de behandeling geen verstrekkende gevolgen heeft, is dit meestal geen probleem. Bij omvangrijke of complexe initiatieven wordt de commissie bij voorkeur in een eerder stadium betrokken. Dit zogenaamde vooroverleg vindt steeds vaker plaats en wordt door alle betrokkenen – de commissie, initiatiefnemer en gemeentelijke diensten – vaak erg gewaardeerd. Zo komt het advies van de commissie op een logisch moment in het planproces en kan haar inbreng nog relatief eenvoudig worden meegenomen door de initiatiefnemer of ontwerper. Bovendien kan het advies van nut zijn bij de afweging van de gemeente van een specifiek verzoek van een initiatiefnemer. Het vooroverleg bevordert ook een snelle beoordeling van de definitieve vergunningaanvraag.

Ambtelijke behandeling

Niet alle plannen worden door de voltallige commissie behandeld. Sinds de invoering van ‘de Kan-bepaling’ worden in de gemeente Edam-Volendam de kleine bouwplannen ambtelijk afgehandeld. Indien de aanvraag van een zogenaamd klein plan twijfel, discussie of precedentvorming oproept wordt de aanvraag alsnog aan de commissie voorgelegd.

“Elk ruimtelijk initiatief is een potentiële investering in de publieke kwaliteit.”

 

Handreiking Adviesstelsel Omgevingskwaliteit, VNG, FRK en RCE

De commissie in digitaal overleg. Beeld: MOOI Noord-Holland

2.3 Beoordelingskaders

Er zijn meerdere gemeentelijke beoordelingskaders waar de commissie rekening mee houdt. De Welstandsnota Edam-Volendam vastgesteld in 2017 door de gemeenteraad, is het belangrijkste. Via deze link kunt u de welstandsnota voor uw gemeente inzien. Ook bestaat er monumentenbeleid. Via deze linkkunt u lezen welk monumentenbeleid uw gemeente voert. De welstandsnota kan aangevuld worden vanwege nieuwe ontwikkelingen of inzichten. Binnen de gemeente Edam-Volendam zijn momenteel volop ontwikkelingen die een specifieke beeldkwaliteit met zich meebrengen, en waarbij een vertaling naar de welstandscriteria aan de orde is. Voor kleine projecten wordt hieraan door de gemeentelijke stedenbouwkundige zelf invulling gegeven, voor de grote ontwikkelingslocaties wordt dat gedaan door externe stedenbouwkundige bureaus in de vorm van een beeldkwaliteitplan. De grote stedenbouwkundige plannen zijn bepalend voor het ruimtelijk kwaliteitsbeeld. De welstandscommissie is niet betrokken bij de stedenbouwkundige planvorming, maar kan desgevraagd wel adviseren over beleidszaken en strategische visies die betrekking hebben op de ruimtelijke ontwikkeling en de ruimtelijke kwaliteit van de gemeente. Door de gemeenteraad vastgestelde beeldkwaliteitplannen zijn geïntegreerd in de nota en kunnen door de commissie gebruikt worden als beoordelingskader.

De beoordelingskaders zijn naar onze mening over het algemeen goed toepasbaar en dragen bij aan de constructieve dialoog die we voeren met initiatiefnemers. De kaders maken duidelijk wat de gemeente wil bereiken met het kwaliteitsbeleid en bieden houvast bij de begeleiding en de beoordeling van plannen. In de loop van 2020 zijn wij echter wel een aantal verbeterpunten tegengekomen. De commissie adviseert om criteria voor baskapellen op te nemen in de welstandsnota om ongewenste situaties en verrommeling van het dakvlak te voorkomen. Ook adviseert de commissie om beleid op te stellen voor bruggen, dammen en toegangspoorten.
De commissie heeft in 2020 met veel belangstelling kennis genomen van de reconstructie van het Zuideinde in Volendam. Het straatwerk en het straatmeubilair worden vervangen, de trappen worden opgewaardeerd, de straat wordt opgehoogd en er wordt begroeiing aangebracht. Als belangrijkste aandachtspunt heeft de commissie meegegeven om het historische beeld dat door de tijd heen is ontstaan zoveel mogelijk te behouden. Uiteindelijk is een maatwerk oplossing bedacht waardoor een rechte lijn in het straatbeeld voorkomen wordt en het historische beeld van het Zuideinde zoveel mogelijk behouden blijft.
Beeld: Marc Steur, gemeente Edam-Volendam